نوآوری برای آبادانی همه ایرانی

۱-ظهور یک ایده نوآوری فراگیر

نوآوری فراگیر (Inclusive innovation) مفهوم جدید و نوپایی است که چند سالی است در دنیا مطرح شده و به صورت روزافزون در حال گسترش است. نوآوری فراگیر به این معناست که فناوریهای جدید در تمامی بخشهای جامعه به کار گرفته شود و منافع آن به تمام اقشار برسد. این نوع نوآوری برای رشد و توسعه پایدار جامعه بسیار حائز اهمیت است و میتواند به ارتقای بهبود کیفیت زندگی و افزایش رفاه جامعه کمک کند. در کل، نوآوری فراگیر به معنای بهره برداری هر چه بیشتر و فراگیرتر همه اقشار مردم به منظور بهبود کیفیت زندگی و رشد پایدار جامعه است. برای مثال به کارگیری فناوریهای جدید در حوزه آموزش میتواند به افزایش دسترسی به آموزشهای به روز و همچنین برقراری عدالت آموزشی در کشور کمک کند یا حتی یک مرکز اقامتی بومگردی میتواند مصداقی از نوآوری فراگیر باشد که در حوزه گردشگری ایجاد شده و مردم محروم روستایی از منافع آن بهره مند میشوند در حال حاضر با گذشت حدود ۱۵ سال از شکل گیری زیست بوم علم و فناوری کشور لازم بود این زیست بوم فعالیتی جدی در راستای خدمت به عمده مردم کشور انجام دهد و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری هم علاوه بر حمایت از توسعه فناوریها باید دستیابی به نوآوریهای فراگیر را نیز در دستور کار خود قرار دهد ایده شکل گیری برنامه ملی آبادیران نیز از همین جا شکل گرفت بستری که در آن شرکتهای دانش بنیان خلاق و فناور بتوانند خدمات و محصولات خود را برای عموم مردم کشور ارائه دهند در واقع آن فرد روستایی در یک نقطه محروم کشور هم بتواند لذت استفاده از فناوری و طعم پیشرفت را همچون فرد پایتخت نشین بچشد. ایده نمایشگاه آبادیران با توجه به این موارد با تمرکز بر ظرفیت شرکتهای دانش بنیان برای توسعه مناطق محروم شکل گرفت و شرکتهای دانش بنیان که تا امروز مسائل گلوگاهی و راهبردی کشور را برطرف میکردند در بستر این رویداد دغدغه شان حل مشکلات وپاسخگویی به نیازهای محروم ترین اقشار جامعه شده است.

2- اجرای خوب مهم تر از ایده خوب

همان طور که در یادداشت قبلی در مجله دانشمند اشاره کردم اجرای خوب یک ایده بسیار مهم تر از خود آن ایده است. در ابتدای کار ما یک ایده خوب روی کاغذ داشتیم: «نوآوری برای آبادانی با استفاده از ظرفیت شرکت های دانش بنیان حال باید برای اجرای این ایده مدل مناسبی پیدا میکردیم بگذارید با یک مثال توضیح بدهم، نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران ساخت که امسال وارد یازدهمین دوره خود خواهد شد از یک مدل کلی پیروی میکند و تحریک تقاضا و ایجاد کشش بازار و در واقع پیدا کردن بازار مهم ترین معضلی است که شرکتهای دانش بنیان با آن مواجه اند؛ از سوی دیگر با بررسی میدانی که در همان سالهای اولیه برگزاری نمایشگاه ایران ساخت انجام دادیم، متوجه شدیم بسیاری از مراکز پژوهشی دانشگاهها و شرکتهای خصوصی نیز به این ابزار و تجهیزات دانش بنیان نیازمندند؛ بنابراین مدلی را برای ایجاد بازاری که در آن شرکت ها بتوانند نیازهای مراکز دانشگاهی را بشناسند و آن ها را تأمین کنند با برگزاری نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران ساخت توسعه دادیم مضاف بر آنکه در این مدل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یارانه خریدی را نیز به خریداران از این نمایشگاه اختصاص می داد. اما برگردیم به آبادیران این بار نیز باید مدلی برای ایجاد بازار برای شرکتهای دانش بنیان و همچنین تسهیل خرید برای متقاضیان ایجاد میکردیم با دستگاههای حاکمیتی و نهادهای حوزه محرومیت زدایی کشور وارد مذاکره شدیم. در رأس آنها ستاد اجرایی فرمان حضرت امام کمیته امداد امام خمینی بنیاد مستضعفان و البته نهادهایی مثل صندوق نوآوری وشکوفایی بودند و هر کدام مدل و بسته حمایتی منحصر به فردی تعریف کردند. به طور مثال کمیته امداد امام خمینی برای ایجاد مشاغل خانگی و خرد با استفاده از ماشین آلات دانش بنیان کوچک مقیاس تا سقف ۳ میلیارد ریال به راهبران شغلی خود تسهیلات ارزان قیمت ارائه می کند؛ یعنی هم مخاطب هدف خودش را پوشش داده و هم به بحث بازار دانش بنیانها کمک کرده است. یا مثلاً بنیاد احسان ستاد اجرایی به گروههای جهادی تحت پوشش خود یارانه بلاعوض خرید از نمایشگاه آبادیران اعطا کرد. مدل حمایتی خوب دیگری نیز که تعریف شد برای مؤسسه دانشمند بنیاد مستضعفان بود که طرح های دانش بنیانی که در مناطق هدف این بنیاد به کار گرفته شوند از ۲۵ تا ۱۰۰ درصد هزینه آن طرح را با توجه به معیارهایی پرداخت میکند. از مجموع ۲۰ نوع حمایت منحصر به فرد برای نمایشگاه آبادیران تعریف شد. ۳۰۰ شرکت دانش بنیان خلاق و فناور به همراه ۲۸ نهاد و دستگاه حاکمیتی و دولتی در نمایشگاه حاضر شدند و آبادیران آغاز شد.